Reklama

Historia

Pomnik Tadeusza Kościuszki w Rzeszowie

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W drugiej połowie XIX wieku, gdy Polska była pod zaborami i wciąż trwały represje (germanizacja, rusyfikacja) w zaborze austriackim, po Wiośnie Ludów (1848) uzyskaliśmy autonomię. Od roku 1867 - czyli od pierwszych wyborów do autonomicznej Rady Miejskiej - samorząd przejął odpowiedzialność za budownictwo, szkolnictwo, zaczął współpracować przy powstaniu wielu instytucji polskich takich jak: drukarnie, biblioteki, czasopisma. Uczestniczył w organizacji uroczystości patriotycznych. Młodzież wspierała wszystkie poczynania niepodległościowe - działały Drużyny Strzeleckie, Drużyny Bartoszowe, Drużyny „Sokole”. Świadectwem wzrostu patriotyzmu i dążności niepodległościowych było w tym czasie budowanie pomników bohaterom narodowym. Pierwszym był pomnik poświęcony powstańcom styczniowym wzniesiony na Starym Cmentarzu w czerwcu 1886 r. W 1892 r. odsłonięto także uroczyście pomnik Adama Mickiewicza. Drugi w Polsce. W 1894 r. obchodzono hucznie setną rocznicę bitwy pod Racławicami. Wreszcie w Rzeszowie powstało w 1895 r. Stronnictwo Ludowe - partia chłopska.

Reklama

Były to okoliczności sprzyjające. Pomnik Tadeusza Kościuszki powstał z inicjatywy żyjących jeszcze uczestników powstania listopadowego i styczniowego. Na czele komitetu stanął Wiktor Zbyszewski. Po jego śmierci (1896) - Ignacy Kinel. W skład Komitetu Budowy Pomnika wchodziło ponad 20 osób. Z Listu Założycielskiego znalezionego przez Franciszka Kotulę można było odczytać, że byli to urzędnicy Wydziału Krajowego we Lwowie, pracownicy Magistratu w Rzeszowie, nauczyciele, lekarze, adwokaci, prokuratorzy, kupcy, rzemieślnicy.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Wykonawcą pomnika z kamienia był artysta rzeźbiarz z Krakowa Michał Korpal.

Nie bez trudu ustalono miejsce na południowej części Rynku, przed Ratuszem. Rynek był zwykłym miejscem targowym.

Uroczystość miała miejsce 26 czerwca 1898 r., przy pięknej pogodzie. Strzały z moździerzy rozległy się już 5 rano i co godzinę grał hejnał z wieży farnej. Na Mszy św. w kościele farnym zgromadziły się delegacje zorganizowane i mnóstwo gości. Orkiestra „salinarna” z Bochni, „Sokoły”, tysiąc chłopów w ludowych strojach z banderią konną, straże pożarne w pikielkaubach z własną orkiestrą, młodzież szkolna, duchowieństwo i grupa pań i dziewcząt, ubranych na biało z wiązankami niezapominajek. Przemawiało dwóch chłopów: Antoni Bomba i Tomasz Szajer ze Słociny - z konia.

Przyglądało się około 5 tysięcy zainteresowanych. Wszystko odbyło się pięknie, patriotycznie, polsko i swojsko, z balem składkowym w „Sokole”, gdzie obowiązywały wytworne stroje i w parku miejskim dla reszty. Wydarzenie upamiętnił cesarski i królewski nadworny fotograf, Edward Janusz.

Tadeusz Kościuszko, który w 1794 r. stanął na czele Insurekcji, zyskał miejsce wśród bohaterów narodowych i nigdy go nie stracił. Jemu poświęcano wiersze, pieśni, powieści i dramaty, obrazy, tablice i pomniki. Dla niego sypali kopce, jego imieniem nazywali drogi, mosty i różne osobliwości.

W Rzeszowie ma okazały pomnik, który też nie miał łatwej historii.

2013-06-20 10:55

Oceń: +1 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Przerwana lekcja historii

Niedziela Ogólnopolska 38/2012, str. 2

[ TEMATY ]

historia

KATARZYNA CEGIELSKA

Profesor kochał młodzież i chętnie z nią przebywał, i to z wzajemnością

Profesor kochał młodzież i chętnie z nią przebywał, i to z wzajemnością
Prof. Józef Szaniawski był wybitnym historykiem. Jako nauczyciel akademicki, dziennikarz, publicysta działał z przekonaniem, że prawdziwa historia jest mistrzynią prawdziwej polityki. Był wykładowcą w wielu uczelniach, m.in. na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie i w Wyższej Szkole Kultury Społecznej i Medialnej w Toruniu. Ten wielki pasjonat historii zmarł tragicznie 4 września 2012 r. - spadł w przepaść w Tatrach. Miał 68 lat. Prowadzona przez niego lekcja historii, której z zapartym tchem słuchali Polacy, została nagle przerwana. Urodził się w 1944 r. we Lwowie. W latach 1970-85 był dziennikarzem PAP-u, a jednocześnie od 1973 r. konspiracyjnie współpracował z Radiem Wolna Europa jako stały korespondent w Warszawie. Przekazywał w świat informacje o zniewoleniu politycznym Polski przez Moskwę, o zbrodniach stanu wojennego, ukazywał prawdziwe oblicze systemu komunistycznego, demaskował zbrodnie komunizmu. W 1985 r. na ślad jego działalności na rzecz ujawniania prawdy wpadli funkcjonariusze SB, a sąd wojskowy stanu wojennego skazał go na 10 lat więzienia jako „agenta” USA. Do 22 grudnia 1989 r. przetrzymywany był w najcięższych więzieniach PRL-u, m.in. w Warszawie na Rakowieckiej i w Barczewie, w dawnym zamku krzyżackim Wartenburg, pilnie strzeżonym, z którego - jak sam mówił - nigdy nikt nie uciekł. Tam, za grubymi murami, w zamknięciu, czytał „Krzyżaków” Henryka Sienkiewicza. Warto wiedzieć, że po latach przyczynił się do wydania narodowej unikatowej edycji „Krzyżaków”, ilustrowanej fragmentami „Bitwy pod Grunwaldem” Jana Matejki. W czasie czteroletniego pobytu w Barczewie Józef Szaniawski pół roku spędził w podziemnym karcerze bez okna. Przebywał też w jednej celi ze zbrodniarzem płk. Adamem Pietruszką, skazanym za udział w zabójstwie ks. Jerzego Popiełuszki. W 1990 r. Józef Szaniawski został uniewinniony, ale nastąpiło to dopiero dzięki oddolnej akcji, zorganizowanej przez rodzinę, dziennikarzy, twórców kultury, działaczy podziemia. W 1990 r. został zrehabilitowany przez Sąd Najwyższy i uznany za „ostatniego więźnia politycznego PRL-u”. Prof. Szaniawski sprzeciwiał się wpływom sowieckim w Polsce, jednocześnie działając na rzecz integracji Polski z NATO. Był pełnomocnikiem i przyjacielem płk. Ryszarda Kuklińskiego, dzięki któremu nie doszło do wybuchu trzeciej wojny światowej. Wspólnie doprowadzili do powstania Pomnika Katyńskiego w Warszawie. Walczył o dobre imię płk. Kuklińskiego, ostatecznie przyczyniając się do jego rehabilitacji w świetle prawa. To prof. Szaniawski osobiście przywiózł z USA do Polski urnę z prochami płk. Kuklińskiego i założył w Warszawie poświęconą mu Izbę Pamięci. Był kustoszem i przewodnikiem tego szczególnego muzeum poświęconego Pułkownikowi. Publikował w prasie polskiej, m.in. w „Niedzieli”, oraz w prasie polonijnej. Pisał artykuły naukowe i prasowe, eseje polityczne, scenariusze filmów dokumentalnych oraz książki. Oto niektóre tytuły: „Reduta - Polska między historią a geopolityką, „Samotna misja - pułkownik Kukliński i zimna wojna”, „Pułkownik Kukliński. Misja Polski”, „Pułkownik Kukliński - tajna misja”, „Marszałek Piłsudski i Polacy”, „Victoria Polska. Marszałek Piłsudski w obronie Europy”, „Bitwa Warszawska 1920 w obronie Polski i Europy”, „Nowy Jork - symbole miasta”, „Grunwald - pole chwały”, „Imperium zła. Rosja przeciw Polsce i Europie”. Prof. Józef Szaniawski był wielkim patriotą, niestrudzonym badaczem historii ojczystej oraz dziejów Europy i świata. Jego studia i badania dokumentów niejednokrotnie doprowadzały do wniosku, że dzieje Polski to historia zmarnowanych szans. Niezmordowanie odkrywał te karty historii Rzeczypospolitej, które świadczyły o jej potędze. Na wielkiej historii polskich zwycięstw i klęsk wychowywał młodzież, jako przyszłą patriotyczną polską elitę, i wytrwale budował lepszą przyszłość Ojczyzny. Na jego przykładzie widać, że są ludzie, których nie da się zastąpić. Miejscem wiecznego spoczynku śp. prof. Józefa Szaniawskiego jest cmentarz Powązkowski w Warszawie.
CZYTAJ DALEJ

Kard. Rai: jeszcze w tym roku Leon XIV odwiedzi Liban

2025-08-20 13:21

[ TEMATY ]

Liban

Papież Leon XIV

kardynał Bechara Boutros Rai

PAP/EPA

Papież Leon XIV

Papież Leon XIV

Przed grudniem Papież Leon XIV odwiedzi Liban - powiedział w wywiadzie telewizyjnym patriarcha maronicki, kardynał Bechara Boutros Rai - podaje na komunikatorze X amerykańska agencja katolicka CNS.

Zdaniem agencji Liban miałby być jednym z etapów tej samej podróży, którą Ojciec Święty planuje pod koniec listopada b.r. do Turcji na ekumeniczne obchody 1700. rocznicy soboru w Nicei.
CZYTAJ DALEJ

Abp Wojda wzywa Polaków do modlitwy w intencji pokoju

W związku z apelem papieża Leona XIV, aby 22 sierpnia był dniem modlitwy i postu o pokój, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Tadeusz Wojda SAC wzywa wszystkich wiernych w Polsce o modlitwę w intencji pokoju.

Przewodniczący Episkopatu prosi także, by tego dnia, podczas sprawowania Eucharystii, dodać w modlitwie powszechnej wezwanie w intencji pokoju.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję