Krzysztof Tadej: – Moją rozmówczynią jest Rosjanka, która urodziła się 2 września 1938 r. we wsi Riazanowka w Baszkirii. Mieszka w Kałudze. Jest inżynierem mechanikiem. Pracowała jako kierownik zmiany w miejskiej elektrowni cieplnej. Oprócz wyższego wykształcenia technicznego zdobyła wykształcenie humanistyczne na uniwersytecie.

Nadieżda Malcewa: – Wie Pan, minęło już 12 lat, a ja wciąż żyję wspomnieniami z pobytu we Włoszech. Ten okres był piękny jak sen.

– A wcześniej?

– Wcześniej moje życie było jednym wielkim cierpieniem. I nagle coś takiego mnie spotkało...

– Kiedy dowiedziała się Pani, że istnieje Watykan? I że tam jest Jan Paweł II?

– O Watykanie słyszałam jeszcze w szkole. Mówiono, że jest to taki mały kraj na terenie Włoch. A potem, po latach, usłyszałam, że mieszka tam miłosierny Jan Paweł II.

– Zacznijmy od początku – od Pani choroby.

– Urodziłam się z rzadkim zespołem wad wrodzonych, nazywanym zespołem Sturge’a-Webera. Moja twarz była jedną wielką plamą. Na twarzy rozwijał się nowotwór, miałam też jaskrę. Choroba sprawiła, że prawie przestałam widzieć. Do tego byłam nieprawidłowo leczona. Lekarze źle leczyli moje oczy, rozszerzali mi naczynia, a na twarzy ciągle rósł nowotwór. Następowały niekorzystne zmiany w gardle, w nosie i drogach oddechowych. Coraz częściej się dusiłam. W Rosji zwracałam się do różnych lekarzy, ale nikt nie potrafił mi pomóc. Tak naprawdę powoli umierałam. Uważałam, że jedyną moją szansą jest leczenie za granicą. Wiedziałam, że we Włoszech są instytuty medyczne, które specjalizują się w takich chorobach. Zaczęłam zbierać pieniądze na wyjazd. Chodziłam do fabryk, przedsiębiorstw, zwracałam się do znajomych. Zebrałam jednak zbyt mało, nie wystarczyłoby nawet na bilet.

– I postanowiła Pani skontaktować się z Janem Pawłem II.

– Dowiedziałam się, że w Kałudze znajduje się parafia rzymskokatolicka, w której pracują polscy franciszkanie. Chciałam, żeby pomogli mi w nawiązaniu kontaktu z Janem Pawłem II. I wszystko udało się tak, jak sobie wymarzyłam. Miałam wtedy 64 lata, to był rok 2002.

– Napisała Pani list do Papieża?

– Wcześniej opowiedziałam o swojej tragicznej sytuacji o. Bogdanowi. I on postanowił mi pomóc. Napisałam list do Jana Pawła II w języku rosyjskim, opisując moją chorobę, prosząc o umożliwienie leczenia w Rzymie i pieniądze, bo jestem samotna i biedna. Napisałam też, że jestem osobą prawosławną. Poprosiłam księży, żeby przetłumaczyli list na język włoski, ale zdecydowali, że przetłumaczą na język polski, bo przecież Jan Paweł II jest Polakiem. I wysłali go pocztą elektroniczną, a także pocztą dyplomatyczną wraz z dokumentacją medyczną.

– Szybko dostała Pani odpowiedź?

– Błyskawicznie. Już po miesiącu Jan Paweł II odpisał po polsku, że Watykan skontaktował się ze specjalistycznym instytutem medycznym, w którym już na mnie czekają. W liście było też zapewnienie, że wszystkie wydatki związane z podróżą, wyżywieniem, leczeniem i półrocznym pobytem we Włoszech zostaną pokryte przez Watykan.

– Była Pani zaskoczona?

– Bardzo się ucieszyłam i oczywiście byłam zdziwiona i zaskoczona. Wcześniej podchodziłam do tego z rezerwą. Zresztą nie tylko ja. Nawet zakonnicy, którzy mi pomagali, też do końca nie wierzyli, że to się uda. Później dowiedziałam się, że każdego dnia Jan Paweł II dostawał minimum 10 worków listów z całego świata. Były to listy, w których biedni, potrzebujący ludzie prosili go o pomoc. I z tych 10 worków listów Papież wybrał właśnie mój. Zanim dostałam odpowiedź z Watykanu, wszyscy się ze mnie śmiali i pytali, czy naprawdę liczę na taką pomoc. Potem wszyscy się dziwili i pytali: „Jak ci się to udało?”. Sama też zadawałam sobie pytanie: „Dlaczego ja?”. Przecież nie jestem żadną wybitną osobą. Jestem biedną kobietą, cierpiącą przez całe życie. Teraz jestem przekonana, że pomógł mi Bóg.

– Później zaczęło się przygotowanie do wyjazdu do Rzymu.

– Księża z parafii w Kałudze przetłumaczyli list z Watykanu na język rosyjski i zawieźli go do Moskwy. Potem wyrobili wizę, ustalili, kto ma mnie odebrać w Rzymie, i odprowadzili na lotnisko. Po wylądowaniu czekał na mnie o. Konrad Hejmo, dyrektor Domu Pielgrzyma, w którym zamieszkałam. To wspaniały człowiek. Bardzo się mną opiekował, osobiście zawoził na konsultacje i operację do instytutu, gdzie się leczyłam. Blisko współpracował z Papieżem. W każdą środę informował Jana Pawła II o postępach w moim leczeniu. W czasie pobytu w Rzymie napisałam do Papieża cztery listy. Dokładnie opisywałam: kto mnie leczy, w jaki sposób jestem traktowana, z jak ogromną życzliwością odnoszą się do mnie siostry zakonne, o. Konrad i tłumaczka, pani Lidia, dzięki której mogłam swobodnie się porozumiewać. Pisałam, w jaki sposób wydawane są pieniądze, które dostałam z Watykanu na leczenie. Po tych listach Papież wysłał telegram do dyrektora instytutu z podziękowaniami dla niego i lekarzy za opiekę. Telegram zrobił na wszystkich ogromne wrażenie. Pamiętam, że pracownicy całego instytutu zebrali się w sali konferencyjnej, gdzie telegram został odczytany. Po tym spotkaniu został oprawiony w ramki i powieszony na ścianie.

– Jak przebiegało Pani leczenie?

– Pierwsza operacja odbyła się 10 maja 2002 r. O. Konrad przekazał mi informację, że tego dnia Jan Paweł II odprawił Mszę św. w mojej intencji w letniej rezydencji w Castel Gandolfo. Operacja trwała ponad 5 godzin. Zniosłam ją bardzo dobrze, obeszło się bez bólu. Podczas drugiej operacji Papież również modlił się za mnie.

– Spotkała się Pani z Papieżem?

– Na początku mojego pobytu w Rzymie powiedziano mi, że w każdym momencie mogę spotkać się z Janem Pawłem II. Zdecydowałam jednak, że stanę przed obliczem Papieża dopiero po operacji, kiedy mój stan się poprawi i będę trochę lepiej wyglądała. Tak też się stało. Pojechałam do niego 8 września 2002 r. razem z moim profesorem, z lekarzem dermatologiem i tłumaczką.

– O co pytał Panią Jan Paweł II?

– Pytał mnie, jak byłam leczona, jak byłam traktowana, czy wszystko mi się podobało. Spytał też o moje wykształcenie, a na koniec, czy mam jeszcze jakieś prośby i życzenia. Przez cały czas uważnie na mnie patrzył. Muszę przyznać, że byłam bardzo zdenerwowana, nawet zszokowana, że spotykam się z tak ważną osobą. Klęczałam przed Papieżem i wydawało mi się, że ten człowiek już za życia jest świętym. Czułam jego szczególną energię, która na mnie oddziaływała. Byłam zagubiona i dopiero tłumaczka podpowiedziała mi, żebym podała rękę Papieżowi, który wyciągnął rękę, a ja ją ucałowałam. Jan Paweł II dał mi prezent – różaniec w pudełku. Wszystko to zostało uwiecznione na zdjęciach, które mam przed sobą. Dla mnie to bezcenna pamiątka. Podczas spotkania Papież powiedział, żebym zwracała się do niego, jeśli będę potrzebowała jakiejkolwiek pomocy.

– Po kilku miesiącach leczenia wróciła Pani do domu.

– Zwróciłam się do gubernatora i opowiedziałam mu o Janie Pawle II. Wcześniej gubernator mi nie pomógł, ale po tym, co ode mnie usłyszał, chciał naprawić swój błąd i w jakiś sposób podziękować Papieżowi. Gubernator Anatolij Artamonow wysłał list otwarty do Papieża z podziękowaniami za moje leczenie w Rzymie. I od tamtej pory na każde święta i urodziny Jana Pawła II wysyłał życzenia w imieniu całego rejonu. Papież odpowiedział telegramem z pozdrowieniami i w taki sposób poznałam gubernatora z Papieżem!

– W 2011 r. w Kałudze zorganizowała Pani specjalną wystawę.

– Chciałam oddać hołd Janowi Pawłowi II. Zebrałam wszystkie pamiątki, zdjęcia, książki w języku rosyjskim, które mi podarował, i przygotowałam wystawę w miejscowej bibliotece. Wystawa została otwarta 18 maja, z okazji urodzin Papieża. W tym samym czasie obchodziliśmy Rok Kultury Włoskiej, przyszło wiele ważnych osobistości. Nagrania z wystawy wysłałam do Watykanu, już do papieża Benedykta XVI. Napisałam, że nigdy nie zapomnę tego, co zrobił dla mnie jego Poprzednik. Później otrzymałam list z Moskwy, w którym przedstawiciele Kościoła katolickiego przesłali podziękowania w imieniu Benedykta XVI.

– Jak zareagowali ludzie, których Pani znała, na pomoc Jana Pawła II?

– Niektórzy mówią, że zmieniłam wiarę i że skuszono mnie, żebym przeszła na katolicyzm. Ale to nieprawda. Nic z tych rzeczy. Pozostałam wyznania prawosławnego. Nikt mnie nie nakłaniał do zmiany wiary. Oczywiście, utrzymuję bliski kontakt z katolikami, przyjaźnię się z nimi, chodzę na uroczystości, Msze św. Parafia rzymskokatolicka pomaga mi, jak może. Katolicy pomagają mi w zakupach, przywożą je do domu. Pomagają mi też wychodzić z domu, bo bardzo słabo widzę.

– Czy teraz Pani czegoś potrzebuje?

– Warunki życia mam normalne. Mieszkam w 2-pokojowym mieszkaniu. Jestem samotna, nie mam rodziny. Ale wszystko mam.

– Gdy myśli Pani o Janie Pawle II...

– ...to myślę, że Bóg zesłał mi tego człowieka. Bóg odpowiedział w ten sposób na moje cierpienie. Przypomnę, że w 2002 r. umierałam. A dzisiaj żyję, i sprawił to Jan Paweł II. Moi znajomi mówią, że to cud.