Reklama

Niedziela Rzeszowska

Podróże na Kresy

Śladami lirnika wioskowego

Niedziela rzeszowska 38/2016, str. 4-5

[ TEMATY ]

kresy

M. i M. Osip-Pokrywka

Pałac Tyszkiewiczów w Niemieżu

Pałac Tyszkiewiczów w Niemieżu

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

W bieżącym tygodniu, 15 września, przypada 154. rocznica śmierci Ludwika Władysława Kondratowicza herbu Syrokomla, polskiego poety doby romantyzmu, który przeszedł do historii pod swym literackim pseudonimem powstałym z drugiego imienia i rodowego herbu. Poeta najpierw zasłynął jako tłumacz poezji łacińskiej (m.in. Kochanowskiego), a potem nazywając się „lirnikiem wioskowym” jako autor gawęd balladowych i poematów. Syrokomla wiele podróżował i jest uważany za autora pierwszego turystycznego przewodnika po Litwie. Opublikowane w latach 1857-60 w dwóch tomach „Wycieczki po Litwie w promieniach od Wilna” to swoiste wspomnienia geograficzno-etnograficzno-historyczne poświęcone szlakom prowadzącym przez ziemie rodzinne autora. Stopień zaangażowania w przygotowanie tej publikacji dobrze oddają jego słowa: „Wolno nie być głębokim badaczem, ale pod karą haniebnego wstydu nie godzi się nie znać zupełnie ziemi, na której mieszkamy”.

Reklama

Pochodzący z niezamożnej szlachty Syrokomla początkową cześć życia spędził w dobrach Radziwiłłów w Nieświeżu, gdzie uczęszczał do szkół dominikańskich, a później pracował jako kancelista w zarządzie majątków ziemskich. W kościele parafialnym pw. Bożego Ciała w Nieświeżu znajduje się tablica ku czci poety wmurowana w czterdziestą rocznicę jego śmierci. Poszukując śladów poety na terenie dzisiejszej Litwy, na pewno trafimy do Borejkowszczyzny. Ta niewielka wioska (14 km na wschód od Wilna) leży przy dawnej drodze do Mińska, aby tam dotrzeć, trzeba zjechać z A3 na lewo i jechać węższą równoległą szosą. Dawny zaścianek od początku XIX wieku wchodził w skład dóbr hrabiów Tyszkiewiczów, którzy posiadali swój pałac w pobliskim Niemieżu. To tutaj w 1853 r. osiedlił się Władysław Syrokomla wraz z żoną Pauliną z Mitraszewskich i najmłodszym synem Władysławem. Rodzina przeniosła się do Borejkowszczyzny z Załucza, bezpośrednio po tragedii, gdy w trakcie jednego tygodnia zmarła trójka starszych dzieci. Rodzina Kondratowiczów wynajęła drewniany dworek, który przed nimi zajmował nadworny kucharz Tyszkiewiczów. Syrokomla mieszkał tu przez następnych 9 lat, tworząc w tym czasie wiele ze swoich znanych utworów. Powstały tutaj m.in.: poemat „Margier”, gawęda wiejska „Janko Cmentarnik” i utwór poetycki „Filip z konopi”. Dzięki zażyłej znajomości ze Stanisławem Moniuszko powstało wiele pieśni śpiewanych, m.in. „Pieśń wieczorna” i kolęda „My przed wami dziś stajem staroświeckim zwyczajem”.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Dawny dworek przetrwał, niedawno został gruntownie odrestaurowany i mieści obecnie biograficzne muzeum poety. Jest to prostokątny budynek parterowy, kryty gontem, osadzonym na kamiennej podmurówce z gankiem od frontu. W okresie międzywojennym i po wojnie do końca lat 60. mieściła się w dworku szkoła. Z wyposażenia wnętrza zachowała się część oryginalnych mebli (w tym biurko) i kilkanaście osobistych przedmiotów poety, m.in.: zegar ze słoniem, cygarnica i kałamarz. W parku w pobliżu dworku znajduje się granitowy pomnik z 1897 r. w kształcie stołu, ma on upamiętniać miejsce, gdzie poeta często przesiadywał, pisząc swoje utwory. Poeta zmarł 15 września 1862 r., przeżywszy zaledwie 39 lat. Został pochowany na wileńskiej Rossie, gdzie odprowadził go wielotysięczny tłum wilnian. Popiersie Syrokomli znajduje się również w wileńskim kościele uniwersyteckim pw. Świętych Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Jadąc z Wilna do Borejkowszczyzny, warto zatrzymać się na chwilę w Niemieżu. Miasteczko jest enklawą litewskiej Polonii (Polacy stanowią ponad połowę mieszkańców), przetrwał tu dawny pałac Tyszkiewiczów, jednak budowla jest opuszczoną ruiną.

W następnym odcinku wybierzemy się w kierunku litewskiego wybrzeża do miasteczka Kretynga – dawnej rezydencji wielkiego hetmana koronnego Jana Chodkiewicza, słynnego pogromcy Szwedów pod Kircholmem.

* * *

Przewodnik po Kresach
Więcej na temat Władysława Syrokomli oraz innych słynnych Polaków, znanych rezydencji i ważnych wydarzeniach z kart polskiej historii zapisanej na Kresach znaleźć można w najnowszej książce autorów artykułu Magdy i Mirka Osip-Pokrywka Polskie ślady na Litwie i Łotwie wydanej nakładem wydawnictwa BOSZ.

2016-09-14 14:17

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Kresy - zaginiony świat

[ TEMATY ]

kresy

konferencja

Magda i Mirek Osip-Pokrywka

Kościół w Rudkach, gdzie znajduje się mauzoleum Fredrów

Kościół w Rudkach, gdzie znajduje się mauzoleum Fredrów

W dniach 17-18 maja 2017 roku w Sali Balowej Pałacu Małachowskich w Nałęczowie odbędzie II Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Kresy - zaginiony świat. Polacy i kultura polska na dawnych kresach Rzeczypospolitej" z cyklu Nałęczowskie Spotkania Wschodnioeuropejskie "Willa Kresy". Będzie ona poświęcona Polakom i kulturze polskiej na Kresach. Patronat honorowy nad Konferencją sprawuje Wojewoda Lubelski Przemysław Czarnek.

W programie Konferencji przewidziano m.in. Obrady Okrągłego Stołu nt. Polaków i kultury polskiej na dawnych Kresach Rzeczypospolitej i w krajach byłego ZSRR. W czasie Konferencji odbędzie się też uroczyste wręczenie nagród laureatom ,,I Międzynarodowego Konkursu Wiedzy o Kresach”. Natomiast prezentacja prac konkursowych będzie miała miejsce w drugi dzień obrad podczas Konferencji Laureatów (Sala Lustrzana Pałacu Małachowskich w Nałęczowie).
CZYTAJ DALEJ

Bł. Imelda Lambertini. Patronka dzieci pierwszokomunijnych

Niedziela Ogólnopolska 23/2012, str. 26

[ TEMATY ]

Pierwsza Komunia św.

święci

pl.wikipedia.org

Imelda Lambertini

Imelda Lambertini

Dwunastoletnia dziewczynka żyjąca w XIV wieku w Italii - bł. Imelda Lambertini jest patronką dzieci pierwszokomunijnych, a także patronką wszystkich dzieci i młodzieży. Dawne modlitwy nie bez powodu nadają jej miano „adwokatki dzieciństwa”. Jej proste życie, związane z Eucharystią, ale nie tylko, niesie ogromnie ważne przesłanie dla świata XXI wieku.

Imelda urodziła się ok. 1320 r. w Bolonii, w hrabiowskiej rodzinie Lambertinich, jednej z najbardziej wpływowych rodzin w ówczesnej Italii. Prawdopodobnie nie miała jeszcze ukończonego 10. roku życia, gdy wyprosiła u rodziców pozwolenie na wstąpienie do klauzurowego klasztoru Sióstr Dominikanek. Imelda od najmłodszych lat pragnęła przyjąć Pana Jezusa do swojego serca. Żaden człowiek nie miał jednak możliwości spełnić tego marzenia ze względu na jej młody wiek. Mógł to uczynić jedynie sam Jezus: i On sam w cudowny sposób przyszedł do małej Imeldy pod postacią Chleba Eucharystycznego. Gdy sama modliła się po Mszy św. konwentualnej w chórze zakonnym, przy sklepieniu ukazała się jej Święta Hostia. Współsiostry, zafascynowane niezwykłym światłem i zapachem, widząc, że dzieje się Boży cud, posłały po kapelana. Hostia łagodnie opadła na patenę i kapłan swymi konsekrowanymi dłońmi udzielił klęczącemu dziecku Pierwszej Komunii św. Był to dzień 12 maja 1333 r. Z powodu wielkiego pragnienia dziewczynki przystąpienia do Pierwszej Komunii św., pod koniec XIX wieku Stolica Apostolska beatyfikowanej już Imeldzie Lambertini przyznała oficjalny tytuł patronki dzieci pierwszokomunijnych. Patronat ten potwierdził w 1910 r. św. papież Pius X.
CZYTAJ DALEJ

Watykan/ Leon XIV: musimy powiedzieć "nie" wojnie słów

2025-05-12 11:08

[ TEMATY ]

Papież Leon XIV

Vatican Media

Papież Leon XIV powiedział w poniedziałek przedstawicielom mediów z całego świata, że trzeba powiedzieć "nie" wojnie słów. "Pokój zaczyna się od nas" - podkreślił.

W czasie audiencji dla watykanistów i wysłanników mediów z wielu krajów świata, zebranych w Auli Pawła VI, wybrany w czwartek papież podziękował wszystkim za pracę w ostatnim czasie.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję