„Relacje państwo – Kościół katolicki na terenie diecezji częstochowskiej w latach 1945–1989. Myszków i okolice”, to temat konferencji naukowej, która odbyła się 25 lutego w kościele pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myszkowie-Mijaczowie.
W konferencji wzięli udział nauczyciele historii, księża, katecheci oraz młodzież ze szkół Myszkowa.

Otwierając konferencję ks. Jan Batorski, proboszcz parafii pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myszkowie-Mijaczowie podkreślił „jak ważne jest ocalenie od zapomnienia osób i wydarzeń z przeszłości”. – Naród, który nie pamięta własnej historii, to dla tego narodu historia powtórzyć się musi – mówił ks. Batorski i dodał, że „trzeba pielęgnować historię własnej Ojczyzny dla młodego pokolenia”.
Następnie prelegenci, historycy Kościoła i najnowszych dziejów Polski, przybliżyli tematykę stosunków państwo-Kościół katolicki w okresie PRL-u.
O rozwoju sieci parafialnej w Myszkowie mówił ks. prof. dr hab. Jan Związek (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie). Prelegent przypomniał, że „w okresie stalinizmu w Myszkowie nie można było tworzyć parafii”. – Biskup częstochowski Zdzisław Goliński nie mógł utworzyć żadnej parafii, a bp Stefan Bareła tworzył jedynie wikariaty terenowe – mówił ks. Związek. „Rozwój parafii zaczyna się tak naprawdę w latach 80-tych. Wówczas parafie utworzył bp Bareła i abp Nowak”.- dodał prelegent.
„Rozwój parafii zaczął się tak naprawdę dopiero w latach 80-tych ubiegłego stulecia”. – kontynuował prelegent, który ukazał także szerszy kontekst historyczny rozwoju osadnictwa na terenie Myszkowa, poczynając od czasów kronikarza ks. Jana Długosza.
O budownictwie sakralnym w Myszkowie i powiecie myszkowskim w okresie PRL na tle diecezji częstochowskiej mówił Andrzej Sznajder (Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, Uniwersytet Rzeszowski). Prelegent podkreślił, że „praktyki i system prawny w PRL-u były skierowane na walkę z Kościołem katolickim”. – Była realizowana polityka ateizacji społeczeństwa. Jednym z terenów walki z Kościołem było budownictwo sakralne – mówił Andrzej Sznajder.
Historyk z IPN przypomniał, ze na przeszkodzie w rozwoju budownictwa sakralnego był m. in. dekret o organizowaniu i osadzaniu stanowisk kościelnych z 1953 r. – Najczęstsza formuła odmowy brzmiała: „Postanowione załatwić odmownie – mówił Andrzej Sznajder i jako przykład podał, że w latach 1957 – 70 diecezja częstochowska zdołała uzyskać dwie zgody na budowę kościołów.
„Budowę świątyń widziano jako zagrożenie wymagające przeciwdziałania”. – kontynuował historyk i dodał, że tak było m. in. z kościołem w Benduszu i na Światowicie.
Natomiast ks. Kamil Kęsik (Uniwersytet Opolski) przybliżył dzieje katechizacji w Żarkach w okresie PRL. Prelegent podkreślił, że „pierwsze symptomy trudnej sytuacji Kościoła w dziele katechizacji pojawiły się po zerwaniu konkordatu przez państwo 12 września 1945 r. i wprowadzeniu nadrzędności państwa wobec Kościoła”. – Rozpoczęła się eliminacja katechezy z życia szkolnego – mówił ks. Kęsik.
„Szkoła bowiem miała mieć charakter świecki a państwo wymagało, szczególnie po 1961 r., rejestracji punktów katechetycznych”. – kontynuował prelegent.
„Była widoczna ingerencja władz państwowych w nauczanie katechetyczne Kościoła. Odmówiono zatrudnienia księży w katechizacji”. – dodał ks. Kęsik.
Przybliżając sytuację w parafii w Żarkach historyk podkreślił, że były cztery punkty katechetyczne w domach prywatnych i na plebanii. – Budowa punktów katechetycznych to była droga przez mękę. Pozwolenia na budowę ginęły w machinie komunistycznej biurokracji – zaznaczył ks. Kęsik.
Prelegenci przybliżyli również sylwetki dwóch kapłanów, szczególnie zasłużonych dla Myszkowa: ks. Jana Kałużę i ks. Mariana Kuzię.
Ks. dr Jacek Kapuściński (Wyższy Instytut Teologiczny w Częstochowie, Archiwum Archidiecezji Częstochowskiej im. ks. Walentego Patykiewicza) przybliżył sylwetkę ks. Jana Kałuży (1893-1971). – Kapłan ten był wielkim duszpasterzem, ale także działaczem społecznym – mówił prelegent.
„Ks. Kałuża założył wiele bractw i stowarzyszeń m. in. bractwo trzeźwości, stowarzyszenie młodzieży katolickiej. Kapłan ten aktywnie uczestniczył w życiu społecznym i kulturalnym Myszkowa”. – mówił ks. Kapuściński i dodał, że „ks. Kałuża założył bibliotekę parafialną i kolportował gazety katolickie, szczególnie tygodnik „Niedzielę”.
„Ten zasłużony kapłan dbał o rozwój inicjatyw patriotycznych i za to spotkał go ucisk ze strony władz PRL”. – podsumował ks. Kapuściński.
Natomiast sylwetkę ks. Mariana Kuzi (1936-1995), proboszcza parafii w Myszkowie – Mijaczowie przybliżył dr Jarosław Durka (Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie), inicjator konferencji. Prelegent omawiając życie ks. Kuzi wskazał szczególnie na lata 80-te. – Ks. Marian Kuzia w okresie strajków robotniczych w Hucie w Myszkowie-Światowicie, 9 września 1980 r. odprawił Mszę św. dla strajkujących robotników – przypomniał prelegent i dodał, że „kapłan przez władze partyjne był określany jako największy wróg komunizmu”. – Spotkały go również trudności kiedy budował świątynię w Myszkowie – Mijaczowie – mówił dr Jarosław Durka.
Podczas konferencji został odczytany również wykład ks. dr Zbigniewa Werry (Politechnika Koszalińska) nt. stosunków państwo – Kościół katolicki w okresie PRL, w którym prelegent podkreślił m. in., że „system totalitarny był ukierunkowany na walkę z Kościołem katolickim”. – Dla ówczesnej władzy Kościół był wrogiem ustroju – napisał prelegent i dodał, że „szczególnie szkodliwa dla Kościoła była działalność Urzędu ds. wyznań, który sterowany był przez Urząd Bezpieczeństwa”.
Prelegent podał również przykłady szczególnie prześladowanych ludzi Kościoła, do których zaliczył m. in. bp. Ignacego Tokarczuka, bp. Czesława Kaczmarka, ks. Jerzego Popiełuszkę i kard. Stefana Wyszyńskiego.
Za zorganizowanie konferencji podziękowała Katarzyna Wilk dyrektor Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie.
Organizatorami konferencji byli: Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie oraz parafia rzymskokatolicka Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Myszkowie. Przedsięwzięcie odbywa się pod patronatem honorowym Oddziału IPN w Katowicach.