Reklama

Wiara

Nasza pobożność

Słusznie chlubimy się w Polsce, że nasza wiara i jej przeżywanie są naznaczone głębokim odniesieniem do Maryi – Matki Jezusa Chrystusa, naszego Zbawiciela. Nasza chluba wynika z tego, że maryjność wskazuje na prawdziwą wiarę i na autentyczne jej przeżywanie.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Już w starożytności byli o tym przekonani Ojcowie Kościoła. Święty Atanazy z Aleksandrii podkreślał, że prawda, iż Maryja jest Matką Bożą (Theotokos), należy do „perspektywy wiary”, czyli stanowi jej konieczny punkt odniesienia. Święty Grzegorz z Nazjanzu stwierdził, że „kto nie uznaje Świętej Bogarodzicy, ten jest poza boskością”, czyli rozmija się z Bogiem. W późniejszym okresie takie same co do treści wypowiedzi powracają z coraz większą intensywnością. Na ich gruncie narodził się kult Matki Bożej wyrażający się w liturgii, potem rozwinęła się pobożność maryjna, a w końcu narodziła się także duchowość maryjna. Wszystkie te przejawy maryjności wiary i życia kościelnego wspiera mariologia, czyli teologia, której przedmiotem jest Matka Boża i Jej misja w dziejach zbawienia. Zwróćmy uwagę na te zasadnicze przejawy maryjności w Kościele. Pomocne będzie tu udzielenie odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób odzwierciedlają się one w życiu Kościoła w Polsce i co mają nam do powiedzenia oraz do zaproponowania?

Kult maryjny

Reklama

Już na przełomie III i IV wieku w Egipcie pojawiło się pierwsze liturgiczne wspomnienie Maryi, o czym świadczy wspomniany św. Atanazy, patriarcha Aleksandrii. Po soborze efeskim w 431 r., który ogłosił uroczyście, że Maryja jest Bogarodzicą, nastąpił szybki rozwój doktryny i kultu maryjnego, czego wyrazem było powstawanie nowych wspomnień i świąt. Wpisywały one osobę Matki Bożej w żywy nurt życia kościelnego i przyczyniały się do tego, że wierni nawiązywali z Nią coraz bardziej osobistą więź. W ten sposób pogłębiała się też więź wierzących z Trójcą Świętą. Na rozwój kultu liturgicznego wpływały także konkretne sytuacje Kościoła oraz potrzeby wierzących, które pozwalały odczytywać misję Maryi w relacji do Kościoła i do sytuacji duchowej świata, a zwłaszcza do potrzeb wspólnot wierzących.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Gdy Polska po przyjęciu chrztu stała się chrześcijańska, w Kościele istniały już liczne święta maryjne i zostały one szybko włączone w nurt polskiego życia kościelnego, znajdując żywy oddźwięk w polskiej religijności i kulturze. Z biegiem czasu jednak także nasz Kościół przyczynił się do rozwoju liturgicznego kultu Matki Bożej, czego rezultatem są uroczystości Matki Bożej Królowej Polski (3 maja) i Matki Bożej Częstochowskiej (26 sierpnia). Na pewno udział Polski w rozwoju liturgicznego kultu maryjnego można widzieć w obchodach uroczystości Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wyjątkową rolę odegrali w tym względzie św. Stanisław Papczyński, a także liczni biskupi i wierni, dla których prawda o niepokalanym poczęciu Maryi stawała się programem życia i zasadą działania w oparciu o Jej wzór, przede wszystkim jeśli chodzi o życie w łasce.

Pobożność

Reklama

Pobożność maryjna obejmuje wszystkie te przejawy religijności, które konkretyzują się w różnych praktykach zewnętrznych, takich jak: pieśni, hymny, modlitwy, litanie, nowenny, koronki, godzinki, pielgrzymki, składane wota itd. W praktykach tych konkretyzuje się więź z Maryją, a przez Nią formuje się odniesienie do Chrystusa i do Trójcy Świętej. Najczęściej praktyki pobożne łączą się z modlitwą, dlatego począwszy od IX wieku, chrześcijanie nie wahają się masowo praktykować modlitwy „do” Maryi, ufając Jej szczególnej sile wstawienniczej u Boga. Na tym gruncie ukształtowały się zróżnicowane modlitwy maryjne, przede wszystkim modlitwa Anioł Pański, Różaniec i Litania Loretańska, które są praktykowane w całym Kościele. Obok tego w różnych tradycjach religijnych, wyrażających różne kultury i mentalności, pojawiły się bogate w formę i treść modlitwy do Maryi.

Polska pobożność maryjna wyjątkowo wyraziła się w tworzonych godzinkach maryjnych, nie tylko w tych znanych dzisiaj Godzinkach o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Mało pamięta się jednak, że godzinek maryjnych w wiekach XVI-XVIII było w Polsce o wiele więcej. Ich przedmiotem były święta i przymioty Maryi (dogmaty), szczególne wydarzenia związane z doświadczeniem Jej wstawiennictwa, swoje godzinki miały też większe sanktuaria maryjne.

Już Wespazjan Kochowski zauważył, że „Polak rodzi się pielgrzymem”. Niewątpliwie polskim fenomenem i wyrazem pobożności, zwłaszcza maryjnej, są pielgrzymki. Kiedyś były one stałym elementem pobożności chrześcijańskiej, dzisiaj natomiast są mocnym, niemal specyficznym wyrazem polskiej pobożności maryjnej. Niemal każdy polski katolik uważa, że sprawą honoru i wyrazem czci maryjnej jest uczestniczenie w jakiejś pielgrzymce – pieszej, rowerowej, motocyklowej, autokarowej, indywidualnej i wspólnotowej – na Jasną Górę i do innych sanktuariów. W czasie takiej wędrówki rodzą się ważne wydarzenia duchowe.

Reklama

W ramach polskiej pobożności maryjnej trzeba zauważyć, że – jak może żadna inna forma pobożności – ma ona charakter wspólnotowy i narodowy. Polacy nie wahają się w swoich modlitwach przedstawiać Maryi spraw narodowych, publicznych i politycznych. Wiedzą z wielowiekowych doświadczeń, że Ojczyzna potrzebuje modlitwy, w tym także modlitwy maryjnej, która jest skuteczna. Niewątpliwie polskim fenomenem jest to, że modlimy się maryjnie w duchu narodowym, i nie powinno to być powodem do wstydu. Modlitwa jest czynnym udziałem w życiu narodowym i politycznym.

Szczególnym wyrazem polskiej pobożności maryjnej są rozmaite akty oddania Maryi, śluby, akty poświęcenia, akty czci i ufności. Mają one wymiar indywidualny i narodowy. Ich wartość polega na tym, że przedłużają się one potem w codziennej duchowości maryjnej.

Duchowość

Duchowość w naszym dzisiejszym rozumieniu dotyczy wewnętrznych aspektów religijności. Trzeba było długiego czasu, aby powstało przekonanie, że duchowość maryjna stanowi istotną część duchowości chrześcijańskiej. Oznacza to, że bez kształtowania swego ducha przez odniesienie do Maryi, do Jej misji i wykazanych w Niej cnót, nie można być w pełni chrześcijaninem. Dotyczy to każdego wierzącego. Już św. Ambroży postulował, aby w każdym chrześcijaninie była dusza Maryi. Od Maryi bowiem możemy się wiele nauczyć w sferze wewnętrznej, aby nasza duchowość stawała się w pełni chrześcijańska i rzeczywiście dojrzała i w ten sposób zyskiwała odniesienie do całości życia osobistego i społecznego.

Reklama

Co polscy katolicy wnieśli do duchowości maryjnej? Na pewno za sprawą papieża św. Jana Pawła II, a także wielu innych polskich świętych do tradycji duchowości maryjnej weszła idea zawierzenia Maryi. To nieco tajemnicze słowo znajdujemy już w XIX wieku u bł. Honorata Koźmińskiego i ks. Piotra Semenenki. Oznacza ono pewien styl podążania do Jezusa przez Maryję, w którym w najwyższym stopniu wyraża się zaufanie do Boga i Jego łaski, aby głosić Jego prymat. Zawierzenie jest jakimś „przedłużeniem” dokonanej przez Maryję duchowej syntezy, w której pełnią swojej wiary przyjęła Ona pełnię łaski Bożej. Ta synteza jest jakby przedłużaniem w czasie pokory Maryi, ponieważ w relacjach z Bogiem wszystko opiera się na pokorze.

Oczywiście, można mówić o wielu innych przejawach duchowości, którymi żyją polscy wierni, np. o poświęceniu na wzór Maryi, o maryjnym przyjmowaniu Boga, o dawaniu pierwszeństwa łasce. Jakże wielu ludzi nie waha się uciekać pod Jej macierzyńskie spojrzenie, aby czerpać życiową inspirację z Jej duchowej bliskości i oddziaływania.

Za tym wszystkim, o czym tutaj mówiliśmy, stoi polska mariologia, która zasługuje na osobne omówienie, aby pokazać, że polscy katolicy nie działają jedynie spontanicznie i uczuciowo w kulcie maryjnym, w swojej pobożności i w swojej duchowości. W dziedzinie mariologii nie mamy się czego wstydzić, mieliśmy wielu znakomitych mariologów, a wiele typowo polskich wątków mariologicznych zasługuje na nowe i aktualizujące odczytanie. Gdyby nie było mariologii, nie byłoby także rozwoju kultu, pobożności i duchowości.

2022-04-26 11:37

Oceń: +5 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Matka wiernych i pasterzy

Niedziela Ogólnopolska 23/2025, str. 16-17

[ TEMATY ]

święto

Maryja

Maryja Matka Kościoła

commons.wikimedia.org

Gloryfikacja Matki Bożej. Mozaika z bazyliki Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu

Gloryfikacja Matki Bożej. Mozaika z bazyliki Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu

Święto Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła prowadzi do spojrzenia na Tę, która stoi u początków Kościoła i stale towarzyszy jego drogom.

W bazylice Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu w Rzymie znajduje się jedna z najpiękniejszych rzymskich mozaik, łącząca w sobie majestat i dostojeństwo z pięknem i delikatnością. Ten, kto z uwagą wpatruje się w mozaikę, ma wrażenie, jakby przez moment został dopuszczony do uczestniczenia w nieskończonej tajemnicy miłości, nieustannego czułego dialogu. Chrystus, w którym wielkość majestatu łączy się w przedziwny sposób ze słodyczą i łagodnością, w delikatnym geście prawą ręką obejmuje Dziewicę, w lewej zaś trzyma napis: Veni electa mea – Przyjdź, wybranko moja. To przedstawienie może stać się punktem wyjścia do refleksji nad tajemnicą miłości i wybrania, w której w sposób nierozdzielny uczestniczą Maryja i Kościół.
CZYTAJ DALEJ

W dzisiejszej Ewangelii na plan pierwszy wysuwają się zawołania-prośby

2025-07-24 13:38

[ TEMATY ]

rozważania

O. prof. Zdzisław Kijas

Karol Porwich/Niedziela

Można się zgodzić, że w dzisiejszej Ewangelii na plan pierwszy wysuwają się następujące zawołania-prośby: „Panie, naucz nas!”, „Przyjacielu, użycz mi!”, „Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam”.

Jezus, przebywając w jakimś miejscu, modlił się, a kiedy skończył, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas modlić się, tak jak i Jan nauczył swoich uczniów». A On rzekł do nich: «Kiedy będziecie się modlić, mówcie: Ojcze, niech się święci Twoje imię; niech przyjdzie Twoje królestwo! Naszego chleba powszedniego dawaj nam na każdy dzień i przebacz nam nasze grzechy, bo i my przebaczamy każdemu, kto przeciw nam zawini; i nie dopuść, byśmy ulegli pokusie». Dalej mówił do nich: «Ktoś z was, mając przyjaciela, pójdzie do niego o północy i powie mu: „Przyjacielu, pożycz mi trzy chleby, bo mój przyjaciel przybył do mnie z drogi, a nie mam co mu podać”. Lecz tamten odpowie z wewnątrz: „Nie naprzykrzaj mi się! Drzwi są już zamknięte i moje dzieci są ze mną w łóżku. Nie mogę wstać i dać tobie”. Powiadam wam: Chociażby nie wstał i nie dał z tego powodu, że jest jego przyjacielem, to z powodu jego natręctwa wstanie i da mu, ile potrzebuje. I Ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a zostanie wam otworzone. Każdy bowiem, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu zostanie otworzone. Jeżeli któregoś z was, ojców, syn poprosi o chleb, czy poda mu kamień? Albo o rybę, czy zamiast ryby poda mu węża? Lub też gdy prosi o jajko, czy poda mu skorpiona? Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, to o ileż bardziej Ojciec z nieba udzieli Ducha Świętego tym, którzy Go proszą».
CZYTAJ DALEJ

„Katolicki influencer” – czyli jaki? Misja na cyfrowym kontynencie

2025-07-27 10:26

[ TEMATY ]

Monika Przybysz

katoliccy influencerzy

sdecoret/fotolia.com

Żyjemy w epoce, w której cyfrowy świat stał się nowym kontynentem - miejscem rozmów, idei i poszukiwania sensu. Pojawia się pytanie: kim jest „katolicki influencer” i jak wygląda jego misja w cyfrowym świecie - przestrzeni pełnej możliwości, ale i zagrożeń? „W świecie ulotności i półprawd trzeba głosić nadzieję, która jest trwała i zakorzeniona w Chrystusie” - wskazała dr hab. Monika Przybysz, medioznawca z Instytutu Edukacji Medialnej Wydziału Teologicznego UKSW.

28 i 29 lipca w Rzymie odbędzie się jubileusz dedykowany katolickim influencerom i ewangelizatorom internetowym. To historyczne wydarzenie zgromadzi cyfrowych ewangelizatorów z całego świata, by wspólnie się modlić, dzielić doświadczeniami i umacniać w misji głoszenia Chrystusa w sieci.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję