- Nasze dwa narody doświadczyły wiele tragedii z rąk totalitaryzmu komunistycznego - powiedział w imieniu władz miasta i regionu wojewoda lubelski Przemysław Czarnek. – Cieszymy się, że możemy mówić prawdę o tamtych tragicznych dniach i cieszymy się, że na prawdzie możemy rozwijać braterskie relacje. Bo tylko prawda pozwoli nam je umacniać i rozwijać – dodał wojewoda.

Prezes Towarzystwa Ukraińskiego w Polsce Grzegorz Kuprianowicz przemawiał zarówno w języku polskim jak i ukraińskim. Mówiąc do Polaków, wspomniał postać zmarłego dwa tygodnie temu historyka Czesława Rajcy, wieloletniego pracownika Państwowego Muzeum na Majdanku. – To właśnie on, jako pierwszy w latach osiemdziesiątych przypomniał Polsce o wielkim głodzie swoją książką – mówił historyk. Właśnie on zwrócił uwagę na to, co do tej pory umykało badaczom. Wśród ofiar byli nie tylko Ukraińcy, ale także Polacy i przedstawiciele innych narodów. Kilkadziesiąt tysięcy polskich chłopów również zmarło śmiercią głodową – stwierdził Kuprianowicz.

Konsul Generalny Ukrainy Wasyl Pavlyuk mówił z kolei o braterstwie, jakie łączy dwa kraje. – Tragedia wielkiego głodu jest wspólnym dramatem naszych narodów – powiedział. Przypomniał też o mało znanym aktom pomocy, jaką Polacy kierowali w tamtym czasie do wschodnich sąsiadów. – Polacy i Ukraińcy mieszkający w granicach II Rzeczpospolitej, sami zbierali zboże i wysyłali je pociągami na wschód. Jednak przez długi czas, kontyngenty nie były wpuszczane do Związku Radzieckiego, aż do momentu kiedy komuniści zdecydowali o sprzedaży tej pomocy na zachód Europy – mówił dyplomata.

Po uroczystym złożeniu wieńców i zniczy, modlitwie w intencji pomordowanych przewodniczył abp Abel, ordynariusz prawosławnej diecezji lubelsko-chełmskiej. Po odśpiewaniu hymnu zaprosił wszystkich do wspólnego odmówienia Ojcze Nasz w obu językach.

Pomnik ofiar wielkiego głodu w Lublinie znajduje na skwerze pomiędzy katedrą prawosławną, skwerem Tarasa Szewczenki, a rodem Metropolity Piotra Mochyły. Został odsłonięty 22 stycznia 2015 r. i od tej pory jest miejscem obchodów rocznicy ukraińskiej tragedii.

Mianem wielkiego głodu (ukr. Hołodomor) określa się klęskę niedoboru żywności na terenie byłej Socjalistycznej Republiki Ukrainy. W wyniku przymusowej kolektywizacji rolnictwa, chłopi musieli oddawać na rzecz ZSRR całość swoich plonów bez możliwości pozostawienia zapasów dla siebie i swoich rodzin.

Według różnych ocen brak żywności z lat 1932-33 spowodował śmierć od co najmniej 3,3 do 6-7 mln ludzi, a jeśli dodać do tego mniejsze klęski głodu z 1921-23 i 1946–1947, to życie straciło wówczas około 10 mln mieszkańców centralnej i zachodniej Ukrainy.