Na dekorację tegorocznego Grobu Bożego w jasnogórskim Sanktuarium składają się dużych rozmiarów przedstawienia sukienek i koron, które na przestrzeni wieków składano „Czarnej Madonnie”. Sukienki są wyrazem czci do Maryi i rozszerzania się Jej kultu. Prawdopodobnie od XV lub I poł. wieku XVI, obraz ozdabiany był także koronami.
Zwyczaj zawieszania darów wotywnych bezpośrednio na obrazie, w postaci klejnotów ugruntował się w ciągu XV wieku w oparciu o starszą tradycję. Właściwe „sukienki obrazu”, w ich dzisiejszej lub zbliżonej formie, pojawiają się dopiero od II poł. wieku XVII. Pierwsze cztery, opisane szczegółowo w inwentarzu skarbca z 1685, od najbardziej charakterystycznych ozdób nazywane były sukienkami: Imienia Jezus, Pelikana, Ducha Św. oraz Imienia Marii. Wykonał je br. Klemens Tomaszewski, hafciarz jasnogórski.
Pomóż w rozwoju naszego portalu
Reklama
Następne, sprawione w 1719-22 przez Konstantego Moszyńskiego, przeora jasnogórskiego wykonał (lub raczej przerobił zmieniając kompozycję klejnotów z dodaniem nowszych wot) br. Jan Makary Sztyftowski, złotnik jasnogórski. Te same sukienki opisane są w inwentarzu skarbca z 1731 i w następnych jako Diamentowa, Perłowa, Rubinowa i Łańcuszkowa, były kilkakrotnie przerabiane. Sukienka Łańcuszkowa została zabrana do Warszawy w 1831 roku na potrzeby Powstania Listopadowego, Perłowa została skradziona w 1909 wraz z koronami od papieża Klemensa XI najprawdopodobniej przez oficerów carskich stacjonujących na Jasnej Górze.
Aktualnie jest dziewięć sukienek na oryginał Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej i wszystkie pokazane są w dekoracji Grobu Bożego. Dodatkowo zobaczyć możemy także Wizerunek Maryi bez ozdób.
Plansze rozstawione są w Kaplicy Matki Bożej w prezbiterium i tuż za kratami. Pokazane są na nich: sukienka brylantowa, zwana też diamentową; sukienka wierności, przeznaczona na okres Adwentu i Wielkiego Postu, na niej najwięcej jest biżuterii ozdobionej rubinami, które ze względu na czerwony kolor symbolizują Mękę Chrystusa; sukienka koralowa z 1910 roku, dar kobiet ziemi kieleckiej - jako ekspiacja po kradzieży sukienki i koron w 1909 r.; sukienka milenijna, zwana też sukienką tysiąclecia, wykonana w związku z uroczystościami Millenium - Tysiąclecia Chrztu Polski; sukienka koralowa; sukienka sześćsetlecia, zwana też koralowo-perłową, wykonana z racji jubileuszu 600-lecia obecności Cudownego Obrazu na Jasnej Górze; sukienka bursztynowo-brylantowa, zwana też sukienką zawierzenia Totus Tuus z 2005 roku jako wotum z okazji 350. rocznicy Obrony Jasnej Góry przed Szwedami i dziękczynienia za życie i pontyfikat Jana Pawła II; sukienka wdzięczności i miłości, cierpienia i nadziei narodu polskiego z 2010 roku, ufundowana przez naród polski z okazji 100-lecia koronacji Cudownego Obrazu.
Reklama
W związku z trwającym Rokiem Jubileuszowym 300-lecia Koronacji Obrazu Matki Bożej oryginał Wizerunku Maryi i Dzieciątka zdobi suknia diamentowa. Na tej sukience są bowiem fragmenty, znanych z ikonografii, koron władysławowskich. - To była taka pierwsza koronacja, ale jeszcze nie dekretem papieża. Biżuteria z tych koron zdobi sukienkę Dzieciątka - powiedział o. Stanisław Rudziński, historyk sztuki.
Korony te zostały zdjęte z Obrazu zapewne w 1717 r. w związku z koronacją Wizerunku diademami papieża Klemensa XI. Prawdopodobnie poszczególne elementy dekoracji jubilerskiej właśnie z koron ofiarowanych przez króla Władysława IV przeniesione zostały na szytą klejnotami sukienkę, gdzie po upływie prawie trzech stuleci zostały odnalezione i przypomniane przez Ewę Smulikowską w trakcie prowadzonej w latach 1968 -78 inwentaryzacji zabytków sztuki Jasnej Góry.
Pochodząca z XVII wieku suknia brylantowa była przeznaczona na największe uroczystości i święta kościelne. Zdobiona jest klejnotami wysadzanymi głównie diamentami lub kamieniami w typie diamentów. Mieni się setkami brylantów, emaliowanych rozet, brosz, różnych zawieszeń.
Na Cudownym Obrazie nadal pozostały korony papieskie „Totus Tuus”, które Ojciec Święty Jan Paweł II pobłogosławił i przekazał dla jasnogórskiego wizerunku dzień przed śmiercią, 1 kwietnia 2005 r.
Jak zwykle dopełnieniem dekoracji Grobu Bożego na Jasnej Górze są kwiaty i zieleń. Samych róż w kolorze biało-czerwonym jest 2 tysiące sztuk.
Specyfiką Grobów jasnogórskich jest to, że pozostają one tylko do niedzielnego poranka i po procesji rezurekcyjnej właściwie nie ma po nich śladu. – To mobilizuje nas do wielkiego wysiłku, by przygotować tę dekorację w elementach łatwych do wyniesienia z Kaplicy – podkreślił o. Kraszewski.
Tradycja dekorowania Grobu Pańskiego na Jasnej Górze sięga czasów II wojny światowej. Wówczas przygotowywał go kościelny, ale jego wystrój był bardzo skromny. Potem, gdy w Sanktuarium przebywali paulińscy klerycy, groby były papierowe i nieco bogatsze. Były w nich nawet przyniesione przez wiernych kanarki w klatkach, które naturalnym śpiewem tworzyły szczególny klimat.
Kilkanaście lat temu do celów dekoracyjnych zaczęto wyznaczać ojców lub braci, którzy wykazują plastyczne zdolności i oprócz Grobu Pańskiego przygotowują też znaną w całej Polsce bożonarodzeniową szopkę. Grób Pański pozostanie w Kaplicy Matki Bożej tylko do poranka Niedzieli Zmartwychwstania, skąd o 6.00 wyruszy procesja rezurekcyjna.