Reklama

Rok św. Jakuba (7)

Więcej niż sztuka

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Jednym ze szczególnie interesujących zagadnień związanych z kultem św. Jakuba Starszego (Większego) jest bez wątpienia kwestia ikonografii tego Apostoła. Wyobrażenia artystyczne jego osoby sprowadzają się przede wszystkim do prezentowania go jako rosłego mężczyzny, z brodą i długimi włosami oraz mocnym spojrzeniem (wszystko to oczywiście zależy od kunsztu danego artysty oraz rodzaju uprawianej przez niego sztuki). Wydaje się, że tradycyjny sposób przedstawienia św. Jakuba wiązać należy z trzema zasadniczymi motywami, tj.: pielgrzyma, Apostoła - ucznia z grona osób najbliższych Panu Jezusowi i walczącego żołnierza (rycerza).
Najbardziej popularny w sztuce jest chyba jego wizerunek jako pielgrzyma i patrona pątników. Święty pokazywany jest w pielgrzymim stroju, na który składają się m.in.: peleryna czy płaszcz, suknia (tunika), kapelusz, a także kij, tykwa oraz charakterystyczne muszle. Obrazy czy rzeźby. Z takim przedstawieniem św. Jakuba spotykamy się w różnych częściach Europy.
Na pierwszy rzut oka nieco mniej rozpoznawalny wydaje się św. Jakub jako Apostoł, czy to w gronie Dwunastu, czy też czasem w innych grupowych lub indywidualnych przedstawieniach. Jeśli nie ma bowiem wyróżniających go wyżej wymienionych atrybutów (stroju, muszli, kija), trudno go czasami zidentyfikować. Czasem z pomocą przychodzą nam inne jego znaki „rozpoznawcze”, św. Jakub przedstawiany jest bowiem również z księgą (Pismo Święte - prawdziwa wiedza), a także z mieczem (znakiem męczeńskiej śmierci). Można też spotkać przedstawienia tego Świętego, gdzie te wszystkie wymienione dotąd atrybuty występują również w innych układach.
Wreszcie - najmniej u nas znany i popularny - św. Jakub jako obrońca wiary i walczący z niewiernymi, np. z Maurami („Matamoros”). To Święty dosiadający konia, z uniesionym mieczem, sztandarem, na czele wojsk, w bitwie. Żołnierz, rycerz, wojownik… Wizerunek szczególnie widoczny w sztuce na Półwyspie Iberyjskim, ale też spotykany w naszym kraju, a nawet w naszej diecezji.
Wśród przedstawień pierwszego męczennika z grona Apostołów jest kilka, które są mi szczególnie bliskie. Na początku pragnę wymienić obraz św. Jakuba z barokowego ołtarza głównego w sanktuarium pielgrzymkowym w Jakubowie. Jest to nie tylko znakomite dzieło sztuki, ale naprawdę piękny obraz, świetnie oddający postać św. Jakuba - patrona pątników. Dzieło to oprócz przedstawienia Apostoła jako pielgrzyma w drodze przypomina też oglądającym go kluczowe fakty z życia tego Świętego. Wizerunek ten towarzyszy mi od lat… Odnotujmy, że w Jubileuszowym Roku Jakubowym obraz ten został poddany konserwacji.
Drugim przedstawieniem św. Jakuba (pochodzącym również z podobnego okresu) jest fenomenalny posąg tego Apostoła - zresztą jak i innych uczniów Jezusa - znajdujący się w głównej nawie bazyliki św. Jana na Lateranie w Rzymie. Figura ta z całą mocą artystycznego kunsztu pokazuje św. Jakuba, który „jest w drodze”. Z uniesioną głową i kijem pątniczym w dłoni, twardo stojąc na ziemi, spogląda w górę - oglądający mają przeczucie, że Święty doskonale wie, dokąd zmierza.
Z przedstawień św. Jakuba w Santiago de Compostela najbardziej w pamięci i w sercu utkwił mi trzynastowieczny posąg znajdujący się w centrum głównego ołtarza katedry. To słynny św. Jakub - siedzący. To właśnie tę figurę w niezwykłym - pełnym przyjaźni i miłości braterskiej - geście obejmują przybywający do Santiago pielgrzymi. Jest to szczególna tradycja pątnicza, by dziękując Panu Bogu za drogę pielgrzymią i drogę życia, serdecznie „uściskać” Apostoła, który patronuje naszej wędrówce… Jest to także symbol niepowtarzalnej i jakże poruszającej więzi, jaka istnieje między pątnikiem a św. Jakubem, który nie jest przecież „mitycznym bohaterem” czy „postacią z legend”, ale uczniem Pańskim, świadkiem wiary i męczennikiem, który modli się za nami!
Wreszcie na koniec staje przed moimi oczami św. Jakub, którego namalował El Greco. Apostoł jest przedstawiony jako pielgrzym - z kijem w dłoni, z zarzuconą przez prawy bark szatą w niezwykłej zieleni. Św. Jakub patrzący lekko w bok, może trochę zniecierpliwiony (to by pasowało do jego temperamentu), w postawie oczekiwania, z gestem dłoni i spojrzeniem, które zdają się wyrażać krótkie, zdecydowane: „Idziesz ze mną do Pana?”. Zachęca, aby odrzucić wymówki, pozory, rzeczy nieistotne. Genialny malarz, genialny obraz. Właśnie tak wyobrażam sobie św. Jakuba, jak namalował go mistrz z Toledo. Nie kryłem zachwytu i poruszenia, jaki wywołał we mnie ten wizerunek, gdy wraz z żoną oglądałem go w marcu tego roku w galerii BOZAR w Brukseli, gdzie była prezentowana rewelacyjna wystawa prac El Greca.
Ten siedemnastowieczny obraz, przedstawiający św. Jakuba w zielonej szacie - „oczekującego”, warto przywołać jeszcze bezpośrednio w kontekście Roku Jubileuszowego. W tym świętym czasie jesteśmy przecież zaproszeni i oczekiwani zarówno w Santiago de Compostela, jak i we wszystkich innych miejscach, gdzie oddaje się cześć Bogu w Trójcy Jedynemu. „Idziesz ze mną do Pana?” - tak mógłby zapytać Apostoł każdego z nas.
Otwórzmy się zatem także na dzieła sztuki sakralnej, próbując się w nie zagłębić. Niech również one inspirują nas do działania, do modlitwy, tak jak obrazy oddziaływały na św. Jana Damasceńskiego, który stwierdził: „Piękno i kolor obrazów pobudzają moją modlitwę. Jest to święto dla moich oczu, podobnie jak widok natury pobudza me serce do oddawania chwały Bogu” [KKK 1162].

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

2010-12-31 00:00

Oceń: 0 0

Reklama

Wybrane dla Ciebie

Najmodniejsze firany gotowe 2025 – te wzory i tkaniny królują we wnętrzach

2025-07-03 09:51

[ TEMATY ]

moda

firany gotowe

wzory i tkaniny

wnętrza

firanki

Materiał sponsora

Modne firany i zasłony

Modne firany i zasłony

Trendy w aranżacji wnętrz zmieniają się dość szybko, dlatego wybierając gotowe firanki, powinieneś uwzględnić nie tylko własne preferencje, ale i to, co jest modne w 2025 roku. Ostatnie miesiące to czas, w którym na topie są przede wszystkim motywy, barwy i dekory związane z naturą, jednak projektanci mają także ciekawe inspiracje dla miłośników oryginalniejszych wnętrz. Jakie są najmodniejsze firany na 2025 rok?

W ostatnich miesiącach w aranżacjach wnętrz dominują naturalne kolory i materiały. Dotyczy to także dekoracji okiennych, dlatego gotowe firany w stylu eko należą do najmodniejszych w tym roku. Wyróżniają się spośród innych wzorów za sprawą delikatności i lekkości. Stonowane barwy świetnie komponują się z wyrazistymi akcentami w postaci barwnych, kwitnących kwiatów i intensywnie zielonych roślin egzotycznych, które rosną na parapecie. Dzięki temu firany w duchu eko są świetnym wyborem dla miłośników kwiatów i zieleni, którzy otaczają się licznymi roślinami doniczkowymi w całym domu.
CZYTAJ DALEJ

Siemoniak straszy: Policja i Straż Graniczna mają wytyczne, żeby w sprawie patroli obywatelskich działać twardo

2025-07-07 20:12

[ TEMATY ]

straż graniczna

PAP/Albert Zawada

Tomasz Siemoniak

Tomasz Siemoniak

Od poniedziałku przejścia graniczne stały się obiektami infrastruktury krytycznej, gdzie osoby postronne nie mają dostępu - poinformował w rozmowie z redakcjami PAP, DPA, AFP i BNS szef MSWiA Tomasz Siemoniak. Policja i SG mają wytyczne, żeby w sprawie tzw. patroli obywatelskich działać twardo - dodał.

W nocy z niedzieli na poniedziałek ruszyły tymczasowe kontrole na granicach z Niemcami i Litwą. Mają powstrzymać niekontrolowany przepływ migrantów. W ostatnich dniach na niektórych odcinkach granicy polsko-niemieckiej pojawiły się osoby związane z Ruchem Obrony Granic (ROG), które deklarują, że „pilnują granicy przed osobami próbującymi ją nielegalnie przekroczyć”.
CZYTAJ DALEJ

W imię władzy – jak brudna kampania miała zatrzymać Karola Nawrockiego

2025-07-08 20:47

[ TEMATY ]

felieton

Samuel Pereira

Materiały własne autora

Samuel Pereira

Samuel Pereira

W polskiej polityce widzieliśmy już wiele. Emocje, ostre starcia, manipulacje, a nawet oszczerstwa – to wszystko zdarzało się wcześniej. Ale kampania prezydencka 2025 roku wyznaczyła nowe „standardy”. Bo to już nie była walka na wizje, idee czy nawet programy. To była walka o wszystko – o domknięcie systemu, o bezkarność, o podporządkowanie ostatnich niezależnych instytucji. I dlatego też atak na Karola Nawrockiego przybrał kształt nie tylko brutalny, ale wręcz obrzydliwy.

Z dzisiejszej perspektywy, po ogłoszeniu przez Sąd Najwyższy ważności wyborów, a tuż przed zaprzysiężeniem nowego prezydenta, wychodzą na jaw kulisy kampanii, które powinny zmrozić krew w żyłach każdego, komu zależy na demokracji – niezależnie od sympatii politycznych.
CZYTAJ DALEJ

Reklama

Najczęściej czytane

REKLAMA

W związku z tym, iż od dnia 25 maja 2018 roku obowiązuje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia Dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) uprzejmie Państwa informujemy, iż nasza organizacja, mając szczególnie na względzie bezpieczeństwo danych osobowych, które przetwarza, wdrożyła System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji w rozumieniu odpowiednich polityk ochrony danych (zgodnie z art. 24 ust. 2 przedmiotowego rozporządzenia ogólnego). W celu dochowania należytej staranności w kontekście ochrony danych osobowych, Zarząd Instytutu NIEDZIELA wyznaczył w organizacji Inspektora Ochrony Danych.
Więcej o polityce prywatności czytaj TUTAJ.

Akceptuję