PROF. DR HAB. MED. JERZY WOY-WOJCIECHOWSKI
- ortopeda, jako piąty lekarz w kraju uzyskał specjalizację II stopnia z medycyny nuklearnej i tej dziedzinie poświęcił swą dalszą pracę. Wdrożył po raz pierwszy w Polsce badania kości za pomocą radioizotopów. Będąc prezesem Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, przyczynił się do reaktywacji Izb Lekarskich (1989) i utworzenia Domu Lekarza Seniora (1991). Jest współorganizatorem I Światowego Kongresu Polonii Medycznej i pomysłodawcą Sejmiku Polskich Lekarzy (1991). Jest autorem lub współautorem ok. 130 prac naukowych oraz blisko 700 artykułów prasowych o zdrowiu.

Danuta Hanna Jakubowska: - Panie Profesorze, gdzie występuje kwas hialuronowy i jakie znajduje zastosowanie?

Prof. dr hab. med. Jerzy Woy-Wojciechowski: - Kwas hialuronowy (HA) występuje w gałce ocznej i płynie łzowym. W okulistyce stosowane są jego sole - hialuroniany - zarówno w leczeniu zachowawczym, jak i operacyjnym. W leczeniu zachowawczym stosowany jest w przypadku zespołu suchego oka. Natomiast tak naprawdę jest niezbędny podczas operacji, pomaga w przywróceniu odpowiedniego ciśnienia oraz zapobiega zrostom. Hialuronian jest też stosowany w chirurgicznym leczeniu zaćmy.
W kosmetologii kwas hialuronowy jest stosowany do wygładzania skóry, likwidowania zmarszczek oraz przywracania elastyczności i wilgotności skóry. Uzupełnia naturalny niedobór kwasu hialuronowego związany ze starzeniem się skóry. Preparaty hialuronowe opóźniają procesy starzenia, hamują wysięki i powstawanie obrzęków. Hialuronian sodu oraz kwas hialuronowy są dodawane do wielu kosmetyków i leków dermatologicznych. Są składnikami preparatów przeznaczonych do leczenia blizn i trudno gojących się ran. Kwas hialuronowy jako substancja fizjologiczna może być stosowany bezpiecznie, bez ryzyka wystąpienia alergii. Ma naturalne właściwości żelujące. W celach nawilżających zaleca się go latem - zarówno przed, jak i po opalaniu - a także zimą, ponieważ nie rozszerza naczyń krwionośnych. Jedna cząsteczka kwasu hialuronowego wiąże aż 250 cząsteczek wody. Jest jedną z niewielu stosowanych w medycynie substancji identycznych z tymi występującymi w organizmie. Kwas hialuronowy pełni bardzo ważną rolę w organizmie jako istotny składnik tkanki łącznej. Dzięki niemu jest możliwe leczenie ran, wypełnianie ubytków tkanek miękkich i zapewnienie właściwej lepkości mazi stawowej. Tak więc jest to substancja bardzo ważna dla utrzymania prawidłowego funkcjonowania wszystkich struktur łącznotkankowych, więzadeł, stawów i chrząstek.

- Czy wraz z wiekiem zaczyna ubywać kwasu hialuronowego? Jakie są tego konsekwencje?

- Nie udało mi się odnaleźć badań, które określałyby faktyczny ubytek kwasu hialuronowego w zależności od wieku, ale mamy na to pośrednie dowody. Przeprowadzono badania, które stwierdzają, że wraz z wiekiem u człowieka zmniejsza się liczba żywych chondrocytów w 1 mm3 chrząstki. Ponieważ żywotność tych komórek jest ściśle związana m.in. z obecnością kwasu hialuronowego, można wysnuć podejrzenie, że w trakcie życia zaczyna ubywać kwasu hialuronowego. W konsekwencji pogarsza się funkcja naszych stawów i tracą one zdolność do regeneracji. Efektem jest rozwój choroby zwyrodnieniowej, której objawy można zaobserwować u 80 proc. populacji po 75. roku życia.

- Czy należy uzupełniać niedobory HA w organizmie i czym grozi jego znaczący brak?

- Uzupełnianie niedoborów kwasu hialuronowego może mieć istotne znaczenie w opóźnianiu rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów, która jest problemem zarówno społecznym, jak i medycznym. Brak kwasu hialuronowego może mieć znaczenie w progresji tej choroby, choć nikt jeszcze tego jednoznacznie nie zbadał, i jak już powiedziałem, dowody tego są pośrednie.

- Kto powinien stosować suplementację HA?

- Oczywiście te osoby, które w sposób szczególny są zagrożone degradacją stawów, czyli osoby w wieku podeszłym, zagrożone rozwojem choroby zwyrodnieniowej. W tym przypadku istotne jest zwiększanie lepkości mazi stawowej, lepsze odżywienie chrząstki i w efekcie spowolnienie procesu zwyrodnieniowego. Taka suplementacja jest ważna w połączeniu z innymi środkami. Kolejną grupą osób, które mogą odnieść korzyści z suplementacji kwasu hialuronowego, są pacjenci po urazach stawów oraz po zabiegach operacyjnych, w tym artroskopowych. W tym przypadku najistotniejszy jest udział hialuronianów w gojeniu się ran. Ostatnią grupą, która może odnieść korzyść z suplementacji, są osoby o niskiej aktywności fizycznej - poprawia ona lepkość mazi stawowej i odżywienie chrząstki.

- Czy schorzenia stawów dotyczą tylko ludzi starszych, a jeśli tak, to dlaczego?

- Schorzenia stawów dotyczą ludzi w każdym wieku, choć faktycznie częściej występują u osób starszych. Ludzie młodsi raczej doznają urazów stawów, zwykle niewielkich skręceń i mikrourazów, których nawet sobie nie uświadamiają. U 80 proc. populacji natomiast w wieku ok. 75 lat stwierdza się objawy choroby zwyrodnieniowej. „Pracujemy” na to przez całe nasze życie. Liczne przeciążenia i mikrourazy prowadzą do powolnego uszkodzenia chrząstki. Większe urazy i niestabilności pourazowe, zwłaszcza w przypadku niedoleczonych skręceń, także prowadzą do przyspieszonej degeneracji stawu. Udowodniono także, że z wiekiem człowiek traci żywe chondrocyty - komórki chrząstki. Tak więc ważne jest, aby o stawy dbać, dzięki temu opóźni się wystąpienie objawowej choroby zwyrodnieniowej.

- Reasumując, można powiedzieć, Panie Profesorze, że ruch to zdrowe stawy.

- Ruch jest na pewno wskazany, ale powiedziałbym, że w ogóle zdrowy styl życia zapewnia zdrowie układu kostno-stawowego.