Zapoznaliśmy się już z historią zakonu i najważniejszymi faktami dotyczącymi życia założyciela św. Jana Bosko. Ten wspaniały wizjoner spraw młodzieżowych stał się dla wielu pokoleń pedagogów wzorcem terapeutycznej pracy nad młodzieżą, szczególnie nad tą, która zagrożona jest wszelkimi problemami dojrzewania do dorosłości. Najbardziej znana i ceniona jest metoda wychowawcza opracowana i skutecznie stosowana od ponad stu lat przez ks. Jana Bosko. Ta metoda wychowawcza - mówi ks. Tadeusz - nazywana jest systemem prewencyjnym bądź systemem zapobiegawczym. Jest swego rodzaju owocem syntezy geniuszu wychowawczego ks. Bosko, osiągnięć nauk pedagogicznych i inspiracji płynących z Ewangelii i tradycji chrześcijańskiej.
Ks. Bosko mawiał, że jego metoda wychowawcza opiera się na trzech filarach: dobroci, rozumie i religii. Dobroć okazywana wychowankowi stanowiła podstawowy „budulec” relacji przyjaźni i zaufania. Ks. Bosko zależało, aby wychowanek sam potrafił odkrywać w wychowawcy postawę miłości i ofiarowane mu dobro. Do osiągnięcia tego celu potrzeba było odwoływania się do rozumu wychowanka poprzez cierpliwe wyjaśnianie i uzasadnianie wydawanych poleceń. Zasada rozumności dotyczyła również kompetencji wychowawcy jako świadomego „reżysera” akcji wychowania. W religii ks. Bosko znalazł źródło motywacji do stawiania sobie wymagań i robienia nieustannych postępów w pracy nad swoją osobowością. Celem stawianym przez ks. Bosko przed dziełem wychowania było zbawienie młodzieży rozumiane w perspektywie jej egzystencjalnej sytuacji: „Chcę, byście byli dobrymi chrześcijanami i uczciwymi obywatelami” lub na innym miejscu: „pragnę, byście byli szczęśliwi tutaj na ziemi i w przyszłości w niebie”. Warunkiem skuteczności metody prewencyjnej była stała tzw. asystencja, czyli stała obecność wychowawcy wśród wychowanków i pełen serdeczności bezpośredni kontakt z nimi.
Ks. Bosko był nie tylko genialnym wychowawcą i skutecznym działaczem społecznym, ale również wspaniałym przewodnikiem duchowym, który dopomógł wielu osobom osiągnąć stan świętości. Charakterystyczną cechą ks. Bosko była umiejętność tłumaczenia na język młodzieży prawd objawionych w Ewangelii. Oryginalność duchowości ks. Bosko nie polegała na tym, że proponował on pewne „duchowe nowości”, ale na tym, że praktykom od wieków istniejącym w Kościele nadawał nowe znaczenie i nowy aspekt. Salezjańska Duchowość Młodzieżowa określana jest poprzez sześć aspektów:
1. Duchowość codzienności - chodzi o to, aby w swoim codziennym życiu, bez uciekania się do nadzwyczajnych środków i metod odkrywać obecność Boga i możliwość spotkania z Nim. Chodzi o ewangeliczny sposób patrzenia na rzeczywistość, by widzieć ją głębiej, tak jak Jezus, by odkrywać swoje życie jako wspaniałą przygodę wpisaną w Boży plan istnienia wszechświata.
2. Duchowość przyjaźni z Jezusem - umieć przeżywać swoją wiarę jako spotkanie z Jezusem jako nauczycielem i źródłem życiowej mocy. W praktykach religijnych: modlitwie, Bożym Słowie, sakramentach, wychowanek ma doświadczać Jego obecności i pomocy.
3. Duchowość komunii z Kościołem - widzieć w Kościele nie tyle instytucję, co środowisko swojego życia znaczone relacją bliskości Boga i bliźniego.
4. Duchowość pobożności maryjnej - widzieć w Maryi wzór zawierzenia Bogu i źródło szczególnej pomocy w trudnościach.
5. Duchowość radości i optymizmu - rodząca się z pozytywnego patrzenia na rzeczywistość, ufności wobec Boga i drugiego człowieka oraz odkrywania sensu wspaniałego daru życia.
6. Duchowość odpowiedzialnej służby - umiejętność dzielenia się pięknem życia z innymi w sposób roztropny i odpowiedzialny poprzez wzajemne przychodzenie sobie z pomocą tym „darem, jaki każdy posiada”.
Mówiąc o całej sferze duchowości naszego zgromadzenia - kontynuuje ks. Tadeusz Żebrowski - koniecznie trzeba odnieść się do roli, jaką odgrywa w naszej formacji i życiu kontemplacyjnym Maryja. To właśnie Najświętsza Maryja Panna wskazała ks. Bosko pole działania wśród młodzieży oraz nieustannie prowadziła go i wspierała, szczególnie przy zakładaniu naszego Towarzystwa. Wierzymy, że Maryja jest obecna wśród nas i pełni nadal swoje „posłannictwo Matki Kościoła i Wspomożycielki Wiernych”. Zawierzamy siebie Maryi, pokornej służebnicy, w której Pan dokonał wielkich rzeczy, abyśmy byli dla młodzieży świadkami niewyczerpanej miłości jej Syna.
A na zakończenie tego wątku jeszcze jedna ważna kwestia. Myśląc o skupieniu jak największych sił apostolskich zaangażowanych w dzieło wychowania, ks. Bosko wziął pod uwagę zarówno inspiracje nadprzyrodzone, jak i głos Kościoła, który podpowiadał mu, że dla zapewnienia trwałości tego dzieła konieczne są pewne więzy formalno-duchowe, a nie wystarczy sama dobra wola chwilowych wolontariuszy. W ten sposób doszło najpierw, jak już mówiliśmy do powstania Zgromadzenia Salezjańskiego, którego członkowie zostali związani ślubami zakonnymi, ale także w niedługim czasie potem ks. Bosko podjął podobną inicjatywę w odniesieniu do świata żeńskiego: razem z Marią Dominiką Mazzarello założył Zgromadzenie Córek Maryi Wspomożycielki (siostry salezjanki, 1872). Wreszcie w roku 1876 powołał do życia Stowarzyszenie Współpracowników Salezjańskich, złożone z osób świeckich (mogli należeć także duchowni), które jako osoby ochrzczone podzielały chrześcijański system wartości i kierowały się dobrą wolą wspomagania w pracy wychowawczej. Tak powstał zrąb Rodziny Salezjańskiej w sensie ścisłym, do której dołączyli jeszcze byli wychowankowie salezjańskich szkół i innych instytutów wychowawczych. W chwili obecnej Rodzina ta rozrosła się do 21 grup. Poszczególni członkowie są przyjmowani na mocy decyzji przełożonego generalnego salezjanów - ojca całej Rodziny Salezjańskiej. Elementy wspólne dla całej Rodziny Salezjańskiej: a) powołanie salezjańskie - współudział w charyzmacie ks. Bosko, b) młodzieżowe posłannictwo, c) ludowe posłannictwo, d) duch salezjański - styl życia i działania, e) związek z Założycielem Rodziny Salezjańskiej i jego następcami jako ośrodkiem jedności.