Augustin Volckmer to kompozytor pochodzący ze Śląska. Nie wiadomo, jaki był jego związek z Kapelą Jasnogórską, działającą w klasztorze Paulinów na Jasnej Górze przez ponad trzy wieki (od końca XVI do początków XX stulecia), ale pośród ok. 3 tys. muzykaliów po Kapeli zachowało się na Jasnej Górze ponad 30 manuskryptów zawierających dzieła Augustina Volckmera.

Na płycie znajduje się m.in. piękna kompozycja „Stabat Mater”, napisana w języku polskim, jak również kompozycje Litanii i Salve Regina.

W opracowaniu dołączonym do płyty prof. Remigiusz Pośpiech, przewodniczący Zespołu Naukowo-Redakcyjnego Jasnogórskich Muzykaliów wyjaśnia: „Zaprezentowany w niniejszym nagraniu wybór kompozycji pochodzącego ze Śląska Augustina Volckmera, zachowanych w bogatych zbiorach archiwum OO. Paulinów na Jasnej Górze, stanowi kolejne potwierdzenie roli i znaczenia jasnogórskiego sanktuarium maryjnego w procesie rozwoju kultury muzycznej, jej tworzenia, pielęgnowania i promowania w środowiskach Polski i zagranicy. Rozbrzmiewająca w tutejszym klasztorze nieustannie muzyka, zarówno w ramach różnorodnych i bogatych w zewnętrznej oprawie celebracji liturgicznych, jak i przy innych okazjach codziennej działalności duszpasterskiej paulinów, ciągle przyciągała także uwagę różnych muzyków, w tym kompozytorów, którzy pielgrzymowali do tronu Jasnogórskiej Pani. Może pośród rzeszy pielgrzymów był także Augustin Volckmer? Nie znamy dziś odpowiedzi na to pytanie. Pewnym jest natomiast, iż jego twórczość (nie tylko ta zachowana na Jasnej Górze), zarejestrowana po raz pierwszy w formie nagrań, bardzo mocno związana jest z kultem Matki Bożej i nurtem pobożności maryjnej”.

Augustin Volckmer (1755-ok. 1820) związany był z kapelą nyskich bożogrobców. Klasztor Zakonu Rycerzy Grobu Pańskiego w Nysie, wraz ze wspaniałym, zachowanym do dnia dzisiejszego, barokowym kościołem pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła, w XVIII wieku należał do najbardziej znanych ośrodków pielęgnowania kultury muzycznej na Śląsku.

„Jednak najwięcej kompozycji Volckmera zachowało się nie w zbiorach śląskich, czyli na jego rodzinnym terenie, lecz w archiwum jasnogórskim. Pośród muzykaliów po kapeli OO. Paulinów na Jasnej Górze znajduje się ponad 30 manuskryptów zawierających dzieła Augustina Volckmera – pisze Remigiusz Pośpiech - Zdecydowana większość utworów Volckmera została skopiowana dla Kapeli Jasnogórskiej pod koniec XVIII wieku; na niektórych pojawia się dokładny rok: 1795. Reprezentują one różne formy ówczesnej, wokalno-instrumentalnej twórczości religijnej. Znajdujemy tu przede wszystkim 7 litanii (głównie loretańskie, także do św. Jana Nepomucena), 5 mszy, 6 arii, po 5 duetów oraz wokalno-instrumentalnych motetów koncertujących, ponadto Miserere seu Opera pro Sacro Sepulchro i Stabat Mater. Pośród wymienionych wyżej kompozycji na podkreślenie zasługuje stosunkowo duża ilość kompozycji związanych z kultem Matki Bożej, co uzasadnia niewątpliwie konieczność dalszych badań nad związkami omawianego muzyka z jasnogórskim klasztorem. Obok tekstów litanii loretańskiej znajdujemy tu 7 różnych opracowań antyfony maryjnej Salve Regina oraz 2 antyfony Regina caeli”.

Utwory na płycie wykonuje, z udziałem solistów, jeden z czołowych polskich zespołów muzyki dawnej - LA TEMPESTA, założony w 1998 roku w Warszawie przez Jakuba Burzyńskiego. Wykonuje muzykę renesansu, baroku, klasycyzmu i romantyzmu.

Jak zachęcają muzycy zespołu LA TEMPESTA, utwory Augustina Volckmera to „skrzące się wieloma kolorami, bogato zinstrumentowane partytury, zawierające między innymi zdumiewające, koloraturowe arie sopranowe, jak również wstrząsające Stabat Mater w języku polskim”.

Utwory na płycie:

Stabat Mater

1. Stała Matka boleściwa

2. O jak smutna i strapiona

3. Widziała Kochanka swego

4. Święta Matko

5. Pragnę stać pod krzyżem

6. Niech gorzką śmierć

7. Daj niech rany

8. Ze wszech Panien

9. Kiedy ciało

10. Lauda Sion

11. Generosa et formosa

Litania Lauretanae in F

12. Kyrie

13. Sancta Maria

14. Speculum justitiae

15. Agnus Dei

16. Omni Die

17. Salve Regina

Płytę wydało Wydawnictwo MUSICON. Można ją nabyć za pośrednictwem strony internetowej www.musicon.pl, a także w sklepach Claromontana na Jasnej Górze (również za pośrednictwem strony internetowej sklepu Claromontana).

Głównym celem realizowanego od 2003 r. projektu Musica Claromontana jest odkrywanie zachowanych w klasztornym archiwum jasnogórskich muzykaliów (zachowało się tu w sumie ponad 2000 manuskryptów i ok. 600 druków z XVIII i XIX w.).

Podziel się cytatem

Są one poddawane kompleksowym badaniom naukowym, a także opracowywane i przygotowywane do ponownych wykonań koncertowych, następnie zaś utrwalane w formie nagrań CD oraz krytycznych wydań źródłowych. Nad całością badań i publikacji czuwa o. Nikodem Kilnar, paulin, prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska oraz Krajowy Duszpasterz Muzyków Kościelnych.

o. Stanisław Tomoń

BPJG/ es, dr